- دهستان گیفان درفاصله86کیلومتری شهرستان بجنوردواقع است وازمناطقی است که می تواندبه قطب بزرگ گردشگری تبدیل شودو به علت واقع شدن در یک منطقه کوهستانی و برخورداری از آب و هوای معتدل با نزولات جوی نسبتأ مناسب از محصولات کشاورزی متنوعی برخوردار می باشد کشاورزی و دامداری به عنوان دو رکن اصلی اقتصاد این منطقه همواره مورد توجه قرار گرفته است . زمینهای واقع در دره گیفان و جلگه ایوب که خاک بسیار مرغوبی دارند درطول سا ل دوبار کشت می‌شوند ولی آنچه که موجب شهرت ایوب شده است وجوداستخرآب گرم آن است.فرصتی پیش آمدتابا«حسن حمیدی»;کارشناس علوم اجتماعی ،یکی ازاهالی گیفان ومحققان این منطقه مصاحبه داشته وباتوانمندیهای موجوددرآنجاوعلت عدم توسعه «گیفان»راباسابقه دیرینه ای که داراست جویاشویم :

خراسان: گیفان ازچه توانمندیهایی درزمینه کشاورزی وباغداری برخورداراست؟ 

-         کشاورزی در این مناطق هم به صورت آبی وهم به صورت دیم رایج است ،از 12500 هکتار اراضی قابل کشت این دهستان 3000 هکتار آن زیر کشت آبی ، 9000 هکتار آن زیر کشت دیم وبالغ بر 500 هکتار آن نیز به باغات اختصای یافته است .

خراسان : آماری ازمیزان تولیدمحصولات کشاورزی وباغی دراین منطقه دارید؟

-تولید سالانه گندم دراین دهستان بالغ بر 5500 تن ، جو 2000 تن وحبوبات 1000 تن می‌باشد ، در تنوع محصولات باغی این دهستان همین بس که بالغ بر چهارده نوع گلابی در این منطقه یافت می‌شود سطح تولید سالانه محصولات باغی این دهستان بالغ بر 1000 تن گردو و بادام ، 100 تن کشمش ،100 تن آلوچه و سایر محصولات باغی است .

خراسان : پرورش کرم ابریشم هم که سابقه طولانی دارد؟

-         بله وتعدادزیادی ازدرختان توت ، اراضی آبی این دهستان راتحت پوشش قرارداده است .

خراسان :باتوجه به اینکه منطقه گیفان ازپوشش گیاهی مناسب برخورداراست دامداری هم درکنارکشاورزی ازاهمیت خوبی برخورداراست .

-         دامداری و کشاورزی در کنار هم و به صورت تلفیقی منبع تأمین معاش ساکنان این منطقه می‌باشند وحتی برخی محصولات فقط به این دلیل کشت می‌شوند که در طول سال به خوراک دامها اختصاص داده شوندو روستا های این دهستان به علت کوهستانی بودن و برخورداری از پوشش گیاهی مناسب و مراتع غنی منطقه بسیار مناسبی جهت پرورش دامهایی چون گاو ، کوسفند ، بز و‌ … می‌باشد چرا که ساکنان این منطقه به راحتی می‌توانند حتی خوراک دامها را برای زمستان نیز از طبیعت جمع آوری کنند ، در طول سال فقط سه ماه از زمستان دامها ( بز و گوسفند ) را در آغلها نگهداری می‌کنند و مابقی سال در طول شب و روز دامها را برای چرا به بیرون می‌برند.

خراسان : منطقه گیفان بیشتربه «آب گرم ایوب پیغمبر»شناخته شده است ولی هرگزبه شکل جدی واساسی معرفی نشددراین زمینه بیشترتوضیح دهید.

-         آب گرم ایوب که در فاصله 7 کیلومتری مرکز دهستان واقع شده است تنها آب گرم طبیعی موجود دراستان خراسان شمالی است که از دیر باز زائران و مسافرانی را از دور و نزدیک به سمت خود می‌کشانده است ، این آب گرم روی تپه‌ای به ارتفاع 300 متر از سطح دره گیفان واقع شده است ، اکثرا معتقدند که حضرت ایوب (ع) برای علاج بیماری برص خود در این مکان عصایش را بر زمین کوبیده و آبی گرم از زمین بیرون زده تا آن حضرت خود را از لوث کرمهای موجود در بدنش پاک کند .

خراسان :مقبره ای که درکناراستخرآب گرم قرارداردنشانی از قدمت منطقه داردوانتسابش به حضرت ایوب تاچه حدمی تواندصحیح باشدبحثی است که بایدکارشناسان فن نظربدهندولی گویادر50سال پیش تغییرجهت قبرانجام شده است ؟

-         همانگونه که اشاره کردیدمقبره‌ای در نزدیکی چشمه آب گرم ایوب موجود است که در سال 1334 جهت قبر درون آن به جانب قبله مسلمین تغییر داده می شود که این خود دلالت براین دارد که مقبره موجود به دوران ماقبل اسلام باز می‌گردد.

خراسان : استخرآب گرم ایوب هم ویژگی های خاصی داردولی هرگزاستفاده بهینه ای ازآن نشد.

-         به خاطر نام حضرت ایوب این چشمه شهرت وقداست خاصی داردوهمانطورکه اشاره کردیدهیچ بهره برداری خاصی ازآن نشده اگرچه  همه ساله پذیرای هزاران نفر زائر از نقاط دور و نزدیک و حتی از خارج کشور است . آب گرم ایوب که معادل 47 درجه حرارت دارد یک چشمه آب گرم طبیعی چون چشمه‌های آب گرم سرعین ، دماوند و… می‌باشد ، آب گرم ایوب علاوه بر اینکه به عنوان یک مکان تفریحی جهت شنا مورد استفاده قرار می‌گیرد بیشتر به خاطر خواص زیادی که جهت درمان و التیام بیماریهای پوستی دارد مورد توجه قرار گرفته است . اما آنچه موجب شگفتی هرچه بیشتر این مکان شده ، این است که در داخل استخر اصلی که چشمه‌های آب گرم با درجه بسیار بالا وجود دارد چشمه های آب سردی نیز وجود دارد که موجب معتدل نگهداشتن آب استخر می‌شود همچنین در بیرون استخر در فاصله هفت متری از آن یک چاه آب سرد وجوددارد که تنها منبع آب آشامیدنی در این مکان است . در حال حاضر آب گرم ایوب دو استخر مجزا از حوض اصلی دارد که یک استخر آن مختص آقایان و استخر دیگر مختص خانمها می‌باشد و در راستای جذب توریست به شهرستان بجنورد اولین جایی که باید مورد توجه قرار گیرد این مکان است .

خراسان:باوجودآب گرم رایگان حتی می شودباشوفاژکشی کلیه منازل روستایی درمصرف سوخت صرفه جویی کردوبهترین گلخانه هارادراینجابرای پرورش گل بوجودآورد.

-         پیشنهادخوبی است .

خراسان :چراجایگاه حقیقی خودراآب گرم ایوب وطبیعت زیبایش پیدانکرده اند ؟

به یقین تمامی کسانی که به هر نحوی به منطقه گیفان مسافرت نموده‌اند از طبیعت زیبای آن سخن گفته‌اند و از آب گرم ایوب ، اما این منطقه و توانمندیهای آن کاملا به فراموشی سپرده شده است به نحوی که حتی زمانی که آثار تاریخی ، و مکانهای تفریحی استان را معرفی می‌کنند نامی‌از آن به میان نمی‌آورند چراکه یا شناختی از آن ندارند یااینکه از مطرح نمودن آن به دلیل مصائب مسافرتش شرم دارند ، آما آنچه مسلم است این است که آب گرم ایوب قدیمی ترین و مقدم ترین و زیباترین تمام مکانهای تفریحی استان می‌باشد ، آب گرم آن به دلیل گوگردی بودن و برخی خواص منحصر به فردش برای بهبود و التیام امراز پوستی بسیار مفید است . گذشته از آب گرم ایوب تمام روستاهایی که در دره گیفان واقع شده‌ان بویژه خود گیفان به علت ییلاقی بودنش از آب و هوایی بسیار لطیف و ملایم و طبیعتی بسیار باشکوه برخوردار است ، یکی از مکانهای تفرحی دهستان وجود رشته کوه «آسیازو» می‌باشد که در ضلع جنوبی آن آبی ولرم از دل زمین با فشار بسیار زیادی فواره می‌زند و دره‌های اطرافش پوشیده از جنگلهای پرشاخ و برگ است ، همچنین رشته کوه می‌سی‌نو که در ضلع شمالی دره گیفان کشیده شده است به علت آنکه کوهی سنگی با رگه‌هایی پوشیده از جنگل است چشم انداز بسیار زیبایی را ترسیم نموده است که طبیعتش وصف ناپذیر است .

خراسان:شماهمیشه زمانی که ازگیفان صحبت می شدابرازمی داشتید«طلسم راه»گیفان بایدشکسته شودقبل ازپرداختن به این موضوع ،این سئوال راکه بی ارتباط هم باراه نیست توضیح دهیدکه مسئله «گمرگ گیفان»به کجاکشیده شدوکی حل خواهدشد؟

-         روستای گیفان نزدیک ترین و امن ترین مسیری می‌باشد که می‌تواند مرکز استان را از طریق خطوط زمینی به کشورهای آسیای میانه و جهان خارج متصل سازد ، موقعیت استراتژیکی این روستا که در دوران رونق جاده ابریشم ، به عنوان یکی از شاهراهه های آن مورد استفاده قرار می‌گرفته ، در دوران قاجاریه به علت قطع روابط تجاری و گمرکی میان ایران و شوروی سابق و بروز برخی درگیریهای مرزی اهمیت خود را از دست داده است ، اما اگر امروزه اندک تأملی در باب انتخاب نزدیک ترین و امن تری مسیر تجاری جهت ارتباط با جمهوری ترکمنستان شود موقعیت ویژه این روستا آشکار خواهد شد ، چراکه این روستا گذشته از آنکه در نزدیک ترین مسیر به راه آهن اصلی ترکمنستان بین شهرهای عشق آباد و بزمین واقع شده فاصله چندانی با پایتخت این کشور ندارد که این موقعیت بهترین فرصت را در اختیار قرار می‌دهد تا جهت صدور تولیدات صنعتی و کشاورزی استان مورد استفاده قرار گیرد ، ودرکنارگمرگ که ازضروریات است، احداث یک بازارچه مرزی در این دهستان کمک شایانی به اقتصاد این منطقه و حتی کل استان خواهد نمود.

خراسان :و«طلسم راه»شکسته نشدوهنوزهم مشکل برقراراست.

- مهمترین و بزرگترین معضلی که از دیرباز گریبانگیر ساکنان این مناطق بوده و هست ، وجود جاده‌ای صعب العبور و کوهستانی به مسافت 86 کیلومترمی‌باشد که از جاده بین‌المللی مسیر بجنورد ـ شیروان منتزع شده و به سمت نواحی شمالی و سرحدات مرزی خراسان شمالی با جمهوری ترکمنستان کشیده می‌شود ، این جاده در مسیر خود بالغ بر 30 روستا را به شهرستان بجنورد متصل می سازد و تنها راه ارتباطی میان این آبادیها با مراکز شهری می‌باشد ، موضوع این جاده و آنچه بر آن گذشته به صورت معمایی غیر قابل حل تبدیل شده است ، آنچنان که می توان به صراحت نام آن را « جاده افسانه‌ای » نهاد ، جاده‌ای که از منظر صاحب نظران و از دیدگاه تخصیصات بوجه‌های کشوری در طول 26 سال حکومت اسلامی ایران تا به حال دوبار زیر سازی و آسفالت شده است امروزه تنها مسافت اندکی از آن بصورت کاملاً غیر فنی و غیر مهندسی   آسفالت شده است .

خراسان : تلفات جانی فراوانی هم درسالهای اخیردراین منطقه شاهدبودیم.

-         متاسفانه حاصل بی‌توجهی به این منطقه و جاده آن ، قربانی شدن دهها انسان بی گناه در اثر پرت شدن وسائط نقلیه عمومی به ته دره‌ها بوده ، و بیماران زیادی در آرزوی رسیدن به مراکز درمانی شهرستانها براثر فراز و نشیبهای تند و تیز و حرکت لندرورهای اسقاطی ، مینی‌بوسها ، آیفاها ، تراکتورها ، حتی موتورها ( حتی تصورش دردناک است ) جان به جان آفرین تسلیم کرده اند ، ومردم خاطره های تلخی ازمرگ نوزادانی که به همراه مادرانی که در آرزوی تولد فرزندشان ازدنیارفته اند، راهرگزفراموش نکرده اند.

خراسان :عدم توجه به جاده سازی مناسب ، به یک معضل بزرگ اقتصادی تبدیل شده.

 تمامی این روستاها جزو روستاهای مولد و فعالی می‌باشند که هرساله بالغ بر دهها هزار تن محصولات کشاورزی از گندم ، جو ، عدس ، لوبیا و چغندر قند گرفته تا انواع گوناگونی از محصولات باغی و سردرختی چون انگور ، سیب ، گردو و بادام و….. را به بازار عرضه می‌کنند، علاوه بر آن یکی از مهمترین مناطق پرورش دام در سطح شهرستان بجنورد می‌باشد که محصولات دامی فراوانی را در تمام فصول سال روانه بازار می‌کنند ، اما تمام این محصولات به علت عدم وجود جاده‌ای مناسب با قیمتی بسیار نازل به چنگ دلالان و پیشه‌وران می‌افتد ، به یقین تمام این موارد به صورت مستقیم بر نحوه معیشت آنها تاثیر منفی می‌گذارد . هزینه بالای حمل و نقل مصالح ساختمانی از مراکز شهری به این روستاها موجب آن شده تا تمامی منازل مسکونی با سنگ و چوب و خشت خام بنا شود تا با کوچکترین لرزه‌ای خساراتی را به بار آورد که هیچ کس را توان تاوان آن نباشد .

خراسان : ومانعی است برای ایجادکارگاه هاوکارخانه های تولیدی ؟

با وجود آنکه روستاهای دهستان گیفان کاملا مولد بوده و از لحاظ کشاورزی و دامداری و حتی برخی معادن بسیار غنی می‌باشند اما تا کنون کوچکترین اقدامی در راستای ایجاد کارگاه‌ها یا کارخانه‌های بومی چون کارخانه‌های لبنیاتی ، کارخانه‌های بسته بندی غلات و کارخانه‌ بسته بندی آب معدنی و … انجام نشده است اگر گام‌های مثبتی در این راستا برداشته شود به یقین تأثیر بسیار زیادی بر اقتصاد منطقه و بهبود معیشت ساکنان آن خواهد داشت و نیز از مهاجرت بی‌رویه قشر فعال و بیکار آن جلوگیری خواهد نمود ، اما چنین اقداماتی با مشکل اصلی جاده گره خورده است چراکه ایجاد چنین کارگاه‌ها و کارخانه‌هایی با وجود عدم جاده‌ای مناسب عملاً امکان ناپذیر و غیر اقتصادی و پر هزینه خواهد بود

خراسان:به نظرشمایکی ازراههای اساسی که بتوانددررونق گیفان موثرباشدونقش اساسی رابازی کندچیست ؟

- این دهستان تاسال 1329 جزو شهرستان قوچان به شمار می‌آمد و در این سال به شهرستان بجنورد پیوست این دهستان علی‌الرغم آنکه متشکل از 23 روستا می‌باشد ( که در گذشته تعداد این روستاها بسیار بیشتر بوده است )تا به حال سه بار در تقسیمات کشوری جابجا شده است و در هر سه مورد علت اصلی تغییر و تحولات همان دوری مسافت با مراکز شهرستانها و مراکز بخشها بوده است که اکنون نیز تغییری در آن ایجادنشده است چراکه فاصله میان این روستا ها با تمام مراکز بخشها و شهرستانها بسیار زیاد می باشد و تنها راه اصلی و کارشناسانه این است که مرکز این دهستان به مرکزیت بخش ارتقاء یابد تا با ایجاد برخی ادارات دولتی و اختصاص برخی بودجه ها جهت یکسری زیرسازیهای اساسی قسمتی از مشکلات مردم مرتفع گردد .

خراسان : وآخرین کلام وپیشنهادبه مسئولین ؟

-         در راستای توجه به دهستان گیفان احداث جاده‌ای مناسب اولین اولویت را داراست و اولویت دوم که می‌تواند کمک شایانی به بهبود وضعیت منطقه نماید ارتقاء مرکز این دهستان به مرکز بخش می‌باشد ، مسئولینی که در راستای ارتقاء به بخش مسئله جمعیت را مطرح می‌کنند باید توجه داشته باشند که چگونه است که از یک سو شعار« فرزند کمتر ، زندگی بهتر » را سرلوحه شعارهای توسعه‌ قرار می‌دهیم و از سوی دیگر روستایی که در طول 70 سال جمعیت آن حتی به مرز هزار نفر نرسیده را به جرم کمی جمعیت از آنچه حق مسلم آن است باز می‌داریم

گیفان در جنوب کوی میسی نو وشمال کوی محمد رحیم داخل درای کوچک قرار دادهر چند آنجا شهر نشد اما از قدمت منحصر به فرد بر خوردار است.آب آشامیدنی اش چشمه هاست . عمده محصولاتش بادام .گردو. آلوچه. روغن حیوانی .وپنیر وپیله .جو و گندم می باشد .مردمانش کشاورز دامدار و زبانشان تاتی هنوز هم جلگه تابعه گیفان را تاتستان می خوانند . چنانچه از قناعت و سکوت که مختص آنها می باشد مردمانی مهربان و مهمان نوازنیز هستند که شناس ناشناس برایشان فرقی نداردهر عابری که ببینند (تارف ) بفرماید را می زنند این خود نشانی از مهمان نوازی تات است

بنا به گفته بزرگان (رز و گیو) دو برادر بودند رز بنیان گذار راز و گیو بنیان گذار گیفان است چون گیو جوان مرگ شد جمله (گیوفان ) یعنی گیو نابود شده بر سر زبانها باقی ماند . هر چند مردم راز زبان خود را جدا از زبان دیگر تاتها خصوصا گیفانی ها می دانند اما چنانکه مشاهده شد ه شد غیر از جملاتی چند فرقی با هم ندارند . تات همان تات است و کرد هم کرد است .

چنانکه اظهار شد قدیمها یک بار در اثر خشک شدن چشمه گیفان بکلی خراب شد مردمانش هر کدام راه دیاری پیشگر فتند از این قضایا چند سالی گذ شت روزی زنی کرد زبان از روستای زیدر می آمد متوجه شد آب چشمه گیفان جاری شده مردم آگاهی یافتندآمدند ویرانه های کهن را باز سازی نمودند زندگی از سر گرفتند این چشمه هنوز هم بنام چشمه (خالتی زیدر ) خاله زیدری می خوانند

امین اله سید وخت وفرهادی که شصت سال عمر داشت می گفت.

چنانکه بزرگان سینه به سینه نقل نمودند جد اعلای ما مظفر نام 550 سال قبل در تبریز زندگی می کردند با ارامنه آنجا در گیری پیدا می کنند پس از زد و خورد همرا ه کشت و گشتار فراوان بنا چار از تبریز راه این دیار را پیش کرفتند آن زمان از بنای گیفان پنجاه سال می

گذ شت با این حساب گیفان ششصد سال تاریخ بنا دارد در اطراف غیر از اینجا هیچ روستای وجود نداشت .امروزه به غیر از تاتی چند طایفه دیگر در گیفان سکونت دارند

پس از آنکه گیفان آباد شد و مردمانش افزایش یافت در داخل حصار جا نشند تعدادی به گیفان پایین رفتند و آنجا را بنا کردند . سپس روستای رزقانه .امیر آباد . رباط .حسن آباد .جعفر آباد .قلعه محمدی .میان زو. راسته قان. سوخسو. یزدان آبادو عبدالوهاب که روستای ایوب است .یکی پس از دیگری بنا گردید از آن زمان قدیم معروف است به چهارده روستا جزء گیفان بودند زمانی که پای تجارهای هندی به اینجا باز شد گیفان برای خود گمرک و بازاری داشت انواع کالا های هندی از قبیل چای وادویه به گیفان می آمد توسط بازرگانان از اینجا به شوروی حمل می شدو از آنجا سماور نیکلای و کاسه و بشقاب چینی قاشق و چنگال ورشو وطلا وارد ایران می شد .می توان گفت که از عهد ناصر الدین شاه قاجار که تعدادی از شهر های شمال خراسان بشوروی واگذار شد . گیفان در مرز قرار گرفت به حالت گمرک در آمد گاهی آشکارگاهی بطور قاچاق و پنهانی شبانه توسط چهار پا یان از مرز عبور می کردند و با دیگر کالا مباداه می نمودند این خود روشن است که چه سودی دارد

 درپایان سخن آقای فرهادی حاجی خدانظر علی زاده گفت....

از جدم شنیدم که فرهادی ها چهار برادر ویک خواهر بودند که از تبریز باز آمدند و در آسیا زو.داخل غاری زندگی می کردند چون جای مکان نداشتند برای مردم ایجاد مزاحمت می نمو دند مردم گیفان رفتند آنهارا میان خود آوردند به برادران زن دادند و خواهر آنهارا شوهر دادندودر اثر این خوش رفتاری مردم ساکن گیفان شدندو دست از شرارت برداشتند.

میرزا محمد دل پسند هشتاد سال ساکن گیفان میگفت:

زمان احمد شاه در گیفان تلگرافخانه بود روسها که در جنگ جهانی دوم به ایران حمله کردند .وسایل مخابرات را به غارت بردند  .ودرب مغازه هارا شکستند ولوازم مردم رابه کوچه ها ریختندو هر کسی را که می دیدند با خودشان می بردند.از وقایع نا گوار زلزله بود که در سال 1308 در گیفان آمد در اثرآن 620 نفر جان خود را از دست دادند که هشتاد نفر در حال نماز خواندن بودند ودر داخل مسجد جان دادنددر آن زمان کمتر روستای بود که نماز جماعت برگزار می کردند  روی این اصل گیفان را (دارالمو منین خواندند) به گفته بزرگان از روستا های اطراف هم حدود 2500 نفر از بین رفتند و بازرگانان هر کدام را ه دیاری را پیش گرفتند واز مردم گیفان فقط 220 نفر زنده ماندند .

حسینعلی میکده پنجاه و هشت ساله ساکن گیفان می گوید..

از بزرگان شنیدایم که زمانی که روسها به ایران را ه پیداکردند یکی از مهمترین منابع این مرزبوم را پیدا کردند آنهم (مس و روی بود)که از کوی میسی نو مواد خام راتهیه می کردند و به وسیله چهارپایان به تندورهکه نام امروزی آن است که در قسمت شمالی روستای گیفان سفلی است می بردندودر آنجا ذوب می کردندو به شوروی می بروند اگر امروزه گزری به این منطقه داشته باشید که آثار بجامانده خاکستر فراوان و گداخته آهن را مشاهده خواهید کرد که این خود یک سند بسیار مهم است که امروزه بی توجه مانده است. اگر مطالعات بیشتر ی در این مناطق انجام شود جدا از این که زمینه کار یابی برای جوانان می شود زمینه ای هم برای گر دشگری در این مناطق بیشتر می شود که می تو ان از جاهای مهم این دشت را به آرامگاه امام زاده عسکری که صندوق روی قبر متبرکه ایشان از چوب گردو خاتم کاری شده است این مکان متبرکه قسمت جنوب گیفان واقع کردیده است بنای ساختمان این امام زاد ه از فرهنگ معماری اسلامی و دو کنبدی ساخته شده است که قدمد چند صد سا له ای داری . آب گر م ایوب پیغمبر که برای امراض پوستی بسیار مفید است 0و همچنین آسیا زو آبی که از دل کوه می جو شد ودر ختان سربه فلک کشید ه چشم هر بینندهای را به خو د جلب می کند.

در قسمت شمالی روستای گیفان ویرانه های به چشم می خورد که بنام ارک معروف است این هم از نشانگره خان نشینی انجاست .              

بنا به گفته بزرگان گیفان پیش از آمدن زلزله گیفان بسیار آباد بوده است آنزمان 70 نفر بازرگان آنجا ساکن بودند . پنچ سال قبل از شهر بجنورد مدارس ابتدایی گیفان را افتاد معلمین آن روسی بودند زیرا ان زمان عبور مرور نبود ........